Search

Title รถไฟ
Object Call number
Summary จากบทความของคุณนคร จันทรศร ได้กล่าวถึง ประวัติของรถไฟไทย ว่า ".. ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระราชินีนาถวิคตอเรียแห่งประเทศอังกฤษได้ทรงแต่งตั้งเซอร์ จอห์น เบาริง เป็นอัครราชทูตนำเครื่องราชบรรณาการมาถวาย เมื่อวันที่ 30 มีนาคม พ.ศ.2398 หนึ่งในเครื่องราชบรรณาการมีรถไฟจำลอง ชื่อ วิกตอเรีย ที่ใช้ไอน้ำขับเคลื่อน ซึ่งย่อส่วนจากรถไฟจริงชื่อเดียวกัน ที่ใช้งานที่ประเทศอังกฤษ พร้อมกันนี้ก็เสนอขอสัมปทานสร้างทางรถไฟให้ประเทศสยาม 2 สาย โดยที่สยามไม่ต้องออกเงินสร้าง สายหนึ่งจากเมืองบางกอกไปภาคเหนือจรดชายแดนพม่า อีกสายหนึ่งขอตัดทางรถไฟข้ามคอคอดกระ เพื่อเป็นเส้นทางขนสินค้าทางทะเลโดยไม่ต้องอ้อมแหลมมาลายู ข้อเสนอทั้ง 2 ข้อนี้ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงปฎิเสธ ชี้ให้เห็นว่า พระองค์ทรงเห็นการณ์ไกลอย่างยิ่ง เพราะหากทรงยอมให้อังกฤษมาสร้างทางรถไฟ ประเทศสยามคงต้องตกเป็นอาณานิคมของประเทศนักล่าอาณานิคมดังประเทศเพื่อนบ้านหลายประเทศ

รถไฟจำลอง ชื่อ วิกตอเรีย นี้ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานให้เป็นของเล่นแก่สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ (ต่อมาคือ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว) ของเล่นชิ้นนี้ถือว่าเป็นสิ่งดลพระราชหฤทัยให้พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงตั้งพระทัยที่จะสถาปนาการรถไฟในประเทศสยามขึ้นเมื่อเสด็จขึ้นเถลิงถวัลย์ราชสมบัติ โดยในปี พ.ศ.2413 หลังการเสด็จขึ้นครองราชย์ได้ 2 ปี ได้เสด็จทอดพระเนตรการสร้างทางรถไฟในชวา และในปีพ.ศ.2414 เสด็จทอดพระเนตรกิจการรถไฟของประเทศอินเดีย

พ.ศ.2429 ไทยได้ให้สัมปทานแก่บริษัทจากประเทศเดนมาร์กทำให้การสร้างทางและเดินรถไฟระหว่างกรุงเทพฯ ถึงปากน้ำ (จังหวัดสมุทรปราการ) ระยะทาง 21 กิโลเมตร พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เสด็จฯ ไปทรงแซะดินเป็นปฐมฤกษ์การเริ่มลงมือก่อสร้างเมื่อวันที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ.2434 และเสด็จฯ ไปทรงเปิดการเดินรถไฟในวันที่ 11 เมษายน พ.ศ.2436 นับเป็นกิจการรถไฟของเอกชนสายแรกในประเทศไทย..."

ที่มา :
นคร จันทรศร. "รถไฟ," ใน สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ฉบับเสริมการเรียนรู้ เล่ม 14. กรุงเทพฯ : โครงการสารานุกรมฯ, 2553. หน้า 71-73.